در فرآیند فهم حدیث، قرینه ها، از یک سو به فهم مفردات و ترکیبات کمک می کنند و از سوی دیگر، هر جا که مقصود گوینده با معنای ظاهری کلام در تعارض باشد، ما را در یافتن مقصود نهایی معصوم علیه السلام، یاری می رسانند. البتّه میزان نقش آفرینی قرینه در هر یک از این دو، متفاوت است. فهم حدیث، در قسمت فهم مفردات و ترکیبات، گاهی متوقّف بر قرینه است، نه همیشه؛ امّا در قسمت فهم مقصودی که متمایز از ظهور کلام باشد، بدون قرینه، دست یابی به آن ممکن نیست.

در این نوشته، مسیر فهم حدیث به دو بخش اصلی «فهم متن» و «فهم مقصود» تقسیم شده است. مراحل فهم متن، در همین کتاب تبیین می شود؛ ولی مراحل فهم مقصود، به درس های بعدی فقه الحدیث واگذار شده است.