در بستر اعتبار سنجی برآمده از مکتب متأخران، با دیدگاه هایی روبرو می‌شویم که با واقعیت های حاکم بر تاریخ اعتبارسنجی احادیث شیعه فاصله بسیاری دارند. به عنوان نمونه می توان به یکی از دیدگاههای موجود در بحث توثیقات عام، اشاره کرد. بن مایه این دیدگاه از این قرار است: هرگاه با حدیث منفرد فقهی الزامی روبرو شویم که راوی یا روایان ناشناخته یا ضعیف از نگاه دانشمندان رجالی، در سند آن واقع شده باشد، اما یکی از اصحاب و بزرگان؛ مانند مرحوم کلینی یا شیخ صدوق به محتوای آن حدیث فتوا داده باشند، تمام راویان چنین سندی، در نگاه شخص فتوا دهنده، ثقه و قابل اعتمادند. چنین پدیده‌ای، یکی از راه‌های شناخت راویان مورد اعتماد در میدان رفتار و سیره عملی اصحاب متقدم است. پژوهش حاضر، نشان خواهد داد که این برداشت، بر واقعیت‌های تاریخی استوار نیست. نویسنده: سید علی‌رضا حسینی شیرازی ناشر: رودآبی سال چاپ: 1401 تعداد صفحات: 135 قطع: رقعی

چهره‌هایی چون ابراهيم بن هاشم، بیشترین فعالیت حدیثی خود را در مسیر دریافت و انتقال کتاب‌های حدیثی راویانی به کار بستند، که در همان بستر اعتماد را تولید شده و به نسل‌های پسینی انتقال یافته بودند. بنابراین چنین مجموعه‌هایی، صرف‌نظر از اینکه کدام راوی یا راویان، در فرایند انتقال آنها به دیگر نسل‌ها نقش‌آفرینی کنند، دارای اعتبار و باورپذیری کافی بودند. تلاش اصلی این پژوهش، راستی آزمایی و تحلیل واقع بینانه عبارت اول من نشر حديث الكوفيين بقم، در یادکرد ابراهيم بن هاشم و سنجش توان این عبارت، در اثبات وثاقت این راوی است. طبیعی است که در این رهگذر، به کاستی‌ها و فراموشی‌های انجام یافته در تحلیل این عبارت، اشاره شده و در صورت نیاز، به بوته نقد سپرده شده است. به شکل طبیعی، پیش‌نیاز چنین تحلیلی، آگاهی همه‌جانبه از عصر زندگی و فعالیت حدیثی ابراهیم بن هاشم شناخت مهم‌ترین استادان و شاگردان وی و دیگر راویان انتقال دهنده احادیث کوفه به قم است. دومین هدفی که این نوشتار، عهده‌دار آن است، واکاوی و بازخوانی گمانه‌های وثاقت ابراهيم بن هاشم است. توضیح بیشتر آنکه بحث از توثیق ابراهيم بن هاشم و توسعه ادله بر وثاقت وی، از دیرباز موردنظر انديشمندان رجال و فقیهان امامیه بوده است؛ چه اینکه روشن نشدن وثاقت این راوی، با وجود هزاران روایت از وی در مجامع حدیثی، امداد بسیاری را با ابهام روبرو می‌سازد.