حدیث خلفای اثناعشر و امامت اهل بیت علیهم السلام – نقد و بررسی دیدگاه ها و اشکالات اندیشمندان اهل سنت
75,000 تومان قیمت اصلی 75,000 تومان بود.67,500 تومانقیمت فعلی 67,500 تومان است.
تبیین مسیر هدایت جامعه اسلامی پس از پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله بی تردید یکی از مسائل مهم و دغدغه های جدی حضرتش بوده است که بیانات متعدد آن وجود نورانی در این خصوص که مورد اتفاق فریقین است، شاهدی بر این مدعاست.از جمله این بیانات،دسته ای از روایات است که به تبیین تعدادو شاخصه های جانشینان حضرت تحت عنوان « خلفای اثناعشر پرداخته است. مجموعه پیش رو کتابی است حاصل سه سال تلاش که در آن سعی نسبتاً جامعی صورت گرفته که تمام قبـود و شـاخصه های امامان دوازده گانه در متون مختلف احادیث نبوى «إثناعشر خليفة» با تشکیل خانواده حدیثی از قدیمی ترین منابع معتبر اهل سنت، جمع آوری گردد و ضمن نقد اشکالات و موضع گیری ها و مصداق یابیهای علما و اندیشمندان اهل سنت نسبت به این احادیث، عقیده شیعه امامیه را بر اینکه امامان دوازده گانه از اهل بیت اسلام تنهامصداق قابل انطباق براین احادیث هستند،به اثبات رساند.
میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی | سیدحسین فلاح زاده ابرقویی و صدیقه سادات میردامادی | انتشارات دارالحدیث
میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی
تاریخ تفسیر امامیه، از دیرباز تا کنون، شاهد تلاشهای سترگ امامان، عالمان و راویان شیعی در خدمت به قرآن کریم بوده است. به طوری که در دورههای مختلف، گاهی با فراز و نشیب هایی همراه بوده است اما در این میان نقش ائمه علیهم السلام و راویان ایشان بسی برجسته می باشد، چرا که راویان و تربیت یافتگان امامان علیهم السلام در حوزه تفسیر و شناخت قرآن، با دریافت تبیین های نغز آیات و دسترسی به معارف قرآنی، دانشی گران بها از منبعی اصیل و صحیح را به صورت مکتوب و شفاهی در اختیار شاگردان خود و نسل های بعد قرار دادند.«کتاب التفسیر» پیش رو، بخشی از میراث قرآنی مفقود حسین بن سعید اهوازی، از راویان بزرگ و پرکار شیعی می باشد. وی از عالمان قرن سوم و از محدثان مؤثّر در انتقال معارف دینی و اندیشه های شیعی از مدرسه کوفه به مدرسه قم است.
احیای این اثر ارجمند و بازسازی آن از روایات برجای مانده و پراکنده در کتاب های کهن حدیث و تفسیر و با نظارت و پیگیری گروه احیا و بازسازی متون تفسیری در پژوهشکدۀ تفسیر اهل بیت علیهم السلام پژوهشگاه قرآن و حدیث به انجام رسید. با تدوین کتاب حاضر، بخشی دیگر از روایات قرآنی - تفسیری قرن دوم و سوم در حوزۀ قرآن تبیینی و قرآن شناسی در دسترس قرآن پژوهان قرار می گیرد تا بخشی از اندیشه ورزی و کوشش های علمی شیعه در ساحت قرآن کریم نمایان شود.
نویسنده معتقد است آنچه پرداختن به منابع تفاسیر روایی را مهم و ضروری می سازد، اهمیّت و ارزشی است که سنّت و میراث حدیثی در رسیدن به فهم درست از آیات الهی دارد. از سوی دیگر، شناخت مصادر اوّلیه در حوزۀ تفسیر، در مستندسازی دیدگاه های مفسّران در طول تاریخ، نقشی بسزا دارد. در حقیقت، منابع تفسیری موجود در قرن های اوّل تا سوم هجری، پشتوانۀ تفسیر شیعه اند و از این جهت، دستیابی به آنها اهمیّت دارد، چرا که تلاش هایی برای بازیابی تفاسیر روایی بر اساس منابع موجود، انجام شده که گاه خود ائمّه علیهم السلام و گاه شاگردان و اصحاب ایشان محور آنها بوده اند. تفاسیری چون تفسیر ابو حمزۀ ثمالی، تفسیر ابان بن تغلب، تفسیر حسن بصری و تفسیر جابر بن یزید جعفی، از آثاری هستند که با محوریت اصحاب ائمّه علیهم السلام شکل گرفته اند.
در اثر حاضر، نویسنده تلاش کرده است تا آثار این تفسیر در مجامع روایی، به مدد قرائن موجود در کتاب های فهرست و رجال، ردیابی شوند تا به مجموعه ای ارزشمند از آموزه های تفسیری اهل بیت علیهم السلام نگارش یافته در قرن سوم، دست یابد.
پژوهش حاضر، از جمله پژوهش های مربوط به منبع شناسی تفاسیر اثری با هدف اصلیِ بازیابی و احیای کتاب تفسیر حسین بن سعید اهوازی است. گرچه، افزون بر گزارش روایات تفسیری، تبیین مراحل بازیابی و بررسی محتوای روایات از نظر گونۀ روایی را نیز در بر دارد. در فصل نخست این مجموعه، به تحلیل شخصیت و بررسی جغرافیای زندگی مؤلّف و در پایان نیز به تحلیل محتوای اثر و مقایسۀ آموزه های آن با آرای موجود در برخی تفاسیر مهمّ شیعه پرداخته شده است.
گفتمانهای تفسیری شیعه در کوفه
الضعفا من رجال الحدیث | حسین ساعدی | 3 جلدی | دارالحدیث
- نام و نَسَب راوى ضعيف: ذيل اين عنوان، دانستنىهایى از راوى ارائه مىشود بدين شرح: نام، سلسله نسب، كنيه، لقب، زمان و مكان تولد و مرگ. نيز اگر منسوب به شهر يا سرزمينى باشد معرفى مىكند؛ يا اگر منسوب به صنعت، حرفه يا صفتى باشد آن را شرح مىدهد. چنانچه القابش به سبب نسبت به قبيله، سرزمين، محلّه يا حرفهاى باشد، وجه اين نسبت را توضيح مىدهد. اگر اصلش از سرزمينى و سكونت و تحصيلش در سرزمينى ديگر باشد، يادآورى مىكند.
- از برجستگىهاى اين كتاب آن است كه در صورت وجود تعارض در انساب، نویسنده سعى در گشايش آن با تكيه بر قرينههاى خارجى و بهرهگیرى از منابع گوناگون دارد. نيز در صورت آشكار شدن اشتراك دو راوى در نام، به آن اشاره شده تا اشتباه نشود و اگر يك راوى داراى چند نام يا لقب باشد به آن اشاره مىشود تا شُبهه تعدّد راوى به وجود نيايد. همچنين به سرزمينها و مكانهاى انتشار روايات - و گاهى - نام اساتيد و شاگردان اشاره شده است.[۳]
- طبقه او: طبقه راوى از راه شناسايى تاريخ و مكان ولادت و وفات با مراجعه به كتابهاى رجال برقى و طوسى و ديگران به دست مىآيد. چه اينكه برقى و طوسى، راويان را به ترتيب مصاحبتشان با يك يا چند نفر از ائمّه(ع)، يا اينكه آنان را ملاقات نكردهاند و روايتى نقل نكردهاند، معرّفى مىكنند. نویسنده مشخّص مىكند كه راوى از «صحابى» است يا «تابعى». آنگاه اگر از ياران يك يا چند امام(ع) باشد نام مىبرد؛ بهعنوان مثال درباره «ابان بن ابىعياش» به نقل از رجال طوسى مىنويسد: «عدّه الشيخ الطوسي من أصحاب السجّاد و الباقر و الصادق(ع)» و به نقل از رجال برقى مىنويسد: «ذَكره البرقي في أصحاب السجّاد و الباقر و من أصحاب الحسن و الحسين(ع)».
- سپس نظر نهایى خويش را بيان مىكند كه: «و لم أقف على روايته عن الأئمّة(ع) - غير عرضه كتاب قيس عَلَى الإمام علي بن الحسين(ع) - رغم أن عاصر ثلاثة منهم و روايته في مدرسة الخلفاء مشهورة».[۴]
- و چنانچه از هيچيك از امامان(ع) روايتى نقل نكرده باشد، مىنويسد: «ذكره الشيخ الطوسي في من لَمْ يرْوِ عنهم(ع)».[۵]
- از جمله پژوهشهاى خوب در اين كتاب، در نظر گرفتن عنوانى ويژه با نام «تمييز المشتركات» است. چنانچه يك راوى در اسم يا طبقه با يك يا چند نفر ديگر اشتراك داشته باشد، اين گره نيز از سوى نویسنده گشوده شده است؛ مانند اشتراك ميان «بكر بن محمّد بن جناح» با «بكر بن جناح» كه نجاشى توثيقش كرده است.[۶]و «ابراهیم بن اسحاق نهاوندى» با «ابراهیم بن اسحاق» كه شيخ توثيقش كرده است، با «ابراهیم بن اسحاق بن الأوز» كه برقى وى را از اصحاب امام هادى(ع) دانسته و دربارهاش گفته: «لا بأس فيه».[۷]
- نيز چنين است درباره اتحاد ميان «اسحاق بن محمّد بصرى» با «اسحاق بن محمّد بن احمد بن ابان نخعى» كه هر دو را از راويان ضعيف دانستهاند.[۸]
- سخنان دانشمندان درباره او: نصوص، اخبار و سخنان حديثشناسان و رجاليان در كتابهاى حديث و رجال درباره راويان گردآورى شده و براى اثبات صدور اين سخنان، اسانيدشان نيز ارائه شده است؛ سپس به دلالتها و جايگاههاى استدلال آن سخنان اشاره شده است. آنگاه در صورت وجود تعارض در ميان سخنان دانشمندان، با بهرهگیرى از ساير كتابهاى رجالى و پژوهشهاى ديگر به گشايش اين گرهها پرداخته است.
- مهمترين كتابهایى كه نویسنده از آنها بهره برده، عبارتند از: «قاموس الرجال» اثر محقق تسترى و «معجم رجال الحديث» اثر سيد خويى.
- از آنجا كه ويژگى اين كتاب، بررسى احوال راويان ضعيف است، از كتابهاى علامه، ابن داود، جزائرى، محمد طه نجف و بهبودى استفاده كرده است.
- اگر راوى، روايتى در «كافى» و «تهذيب الأحكام» داشته باشد، از رأى علامه مجلسى در كتاب رجالىاش (الوجيزة) بهره مىگیرد؛ زيرا مجلسى در بررسى اسانيد «كافى» در كتابش «مرآة العقول»، و بررسى اسانيد «تهذيب الأحكام» در كتابش «ملاذ الأخيار في شرح تهذيب الأحكام»، رأى خويش را بر اسانيد رواياتشان تطبيق داده است.
- و اگر از پيروان فرقهاى، يا منسوب به فرقهاى باشد، عنوانى ويژه براى بررسى فرقه منسوب به او قرار داده و صحّت نسبت آن فرقه به او، افكار، آراء، عقايد، ياران و نظر دانشمندان و نويسندگان درباره اين فرقه را ارائه مىدهد؛ به همين جهت از كتابهاى تاريخى، رجالى، تراجم و... استفاده شده است.[۹]
- كتابها و روايتهاى او (و نمونههایى از روايتهاى او): نویسنده در بررسى احوال راويان ضعيف، از عنوانهاى گوناگونى چون «رواياته»، «كُتبه و رواياته»، «نماذج من رواياته» استفاده كرده است.
- براى دستيابى به كتابهاى فردى كه مورد بررسى قرار مىگیرد به رجال نجاشى، فهرست ابن نديم، طُرُق صدوق در مشيخه رواياتش، طُرُق طوسى در مشيخه روايات «التهذيب» و «الاستبصار» و... مراجعه مىكند.
- سپس بنا به گفته خود نویسنده، «استقراء شبه تامّ» در روايتهاى راوى مورد بحث در كتابهاى حديث و تفسيرى مىكند و آمارى از تعداد رواياتش به دست مىدهد. اين بررسى ابتدا از «كتب اربعه»، سپس ديگر كتابهاى حديثى و تفسيرى آغاز مىشود تا به زمان صاحب «عوالي اللئالي». نویسنده در توجيه اين امتداد زمانى اظهار مىدارد كه: «ترجيح در اين است كه برخى از نگارشهاى پيشينيان تا دوران نگارش عوالي اللئالي وجود داشتهاند».[۱۰]
- چنانچه نویسنده به رواياتى از راوى مورد بحث دست نيابد، به آن اشاره مىكند كه: «لم أقف عَلَى رواية له في كتب الحديث».[۱۱]
- چكيده سخن درباره او: از ويژگىهاى خوب اين كتاب آن است كه پس از بررسىهاى مقدّماتى، حُكم نهایى ارائه مىشود كه از آن مىتوان با عنوان «فتواهاى رجالى» ياد كرد.[۱۲]
- حسن بن على بن زكريا عدوى؛
- حصين بن مخارق بن عبدالرحمن سلولى؛
- احمد بن عبدالله بن محمّد بكرى؛
- ابان بن ابىعياش.[۱۵]
نشست علمی “ملاک اعتبار حدیث” صوت + متن
میراث تفسیری شیعه سده سوم | علی شاه علیزاده | دارالحدیث
نشست علمی “اعتبار سنجی روایات سهل بن زیاد با نگاه مرحوم کلینی در الکافی” – صوت
محصولات مرتبط
گفتمانهای تفسیری شیعه در کوفه
اندیشه شناسی محدثان حله | امین حسین پوری | انتشارات دارالحدیث
شاید کمتر آشنایی به مباحث حدیثی باشد که تاکنون نام برخی از بزرگان مکتب حله، همچون علامه حلی، ابن داوود حلی، محقق حلی و … را نشنیده باشد و سخنی از آنان یا درباره ایشان نخوانده باشد. شمار فراوان دانشوران حلی و نیز حجم فراوان نگاشته های فقهی – حدیثی به جا مانده از آنان، بررسی این مکتب حدیثی را ضروری می نماید.
در پیشگفتار این کتاب آمده است: شاید کمتر آشنایی به مباحث حدیثی باشد که تاکنون نام برخی از بزرگان مکتب حله، همچون علامه حلی، ابن داوود حلی، محقق حلی و … را نشنیده باشد و سخنی از آنان یا درباره ایشان نخوانده باشد. شمار فراوان دانشوران حلی و نیز حجم فراوان نگاشته های فقهی – حدیثی به جا مانده از آنان، بررسی این مکتب حدیثی را ضروری می نماید. نويسنده در ادامه به هفت ويژگی آشنایی با حوزه های حدیثی و روش شناسی محدّثان پرداخته می پردازد و اين موضوع را در هفت فصل مورد بررسی قرار می دهد. این موضوعات عبارتند از: ۱. نگاهی کوتاه به اوضاع فرهنگی – اجتماعی حله و تحولات سیاسی آن، ۲. اندیشه های پیروان حلی مکتب بغداد، ۳. اندیشه های حدیث گرا، ۴. اندیشه های فقه محور، ۵. جریان های حدیثی در مکتب حله، ۶. مکتب حدیثی حله و ارتباط آن با اهل سنت، ۷. مکتب حدیثی حله از نگاه دانشوران.تاریخ حدیث مکتوب شیعه در دوران نخستین | عباس مفیدی | نشر معارف اهل بیت
میراث مکتوب رضوی | سیدمصطفی مطهری | دارالحدیث
سیدمصطفی مطهری، رضا یارینیاتشریق
محمد پورصباغ، علی خنیفرزاده
اتان کلبرگ و حدیث امامیه | سیدمصطفی مطهری | نشر رود آبی
سیدمصطفی مطهری
ابراهیم بن هاشم | بازخوانی فرایند انتقال حدیث کوفه به قم و گمانههای وثاقت | سیدعلیرضا حسینی شیرازی | نشر رود آبی
کارگاه «مدیریت فرهنگی اهل بیت علیهم السلام و اعتبارسنجی روایات» – صوت – 5 جلسه
نشست علمی “چالشهای فراروی احادیث شیعه در عرصه اعتبارسنجی” – صوت
همیشه اولین نفر باشید! برای اطلاع از آخرین تخفیفها و جدیدترین کالاها در خبرنامه ثبتنام کنید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.