♨️ دو “مسعده” یا یک “مسعده”؟
❇️ یکی از مباحث قابل اعتنا در جهت تعامل با احادیث توجه به مسئله توحید مختلفات در دانش رجال است. ابن زیاد، محمد ازدی، ابواحمد الازدی، محمدبن زیاد، همه عناوین واحد برای یک راوی سرشناس یعنی محمدبن ابی عمیر است که در اسناد روایات با این عناوین مختلف از او یاد شده است؛ ابن بنت الیاس، الوشاء، الحسن الخزاز نیز همه نام الحسن بن علی الوشاء است.
〽️ مشکل پراکندگی عناوین یک راوی تا حد فراوانی با مراجعه به نرم افزار درایه النور و نرم افزارهای مشابه قابل رفع است. اما در برخی موارد حتی در این نرم افزار نیز توحید مختلفات صورت نگرفته است. مثلا عبدالله بن القاسم الحضرمی در چند سند از اسناد فقیه به عنوان عبدالله بن ابی القاسم ثبت شده است (ج۱ ص۱۲۷، ج۱ ص۲۱۴، ج۱ ص۳۶۸، ج ص۳۳۶، ج۳ ص۳۶ ج۳ ص۱۷۷) این عنوان تصحیف نام عبدالله بن القاسم الحضرمی که در نرم افزار اسناد صدوق این عنوان ناآشنا خوانده شده است.
📌 نمونه دیگر دو عنوان با نام های مسعده بن صدقه العبدی و مسعده بن زیاد الربعی است. نجاشی این دو را در شماره ۱۱۰۸ و ۱۱۰۹ فهرست کرده است. اما با تکیه بر شباهت های فراوان این دو راوی به احتمال قریب به یقین، نجاشی درباره مختلف دانستن این دو راوی سهو کرده است. در همین خصوص مقاله ارزشمندی از استاد سیدمحمدجواد شبیری با عنوان «احسن الفوائد فی احوال المساعد» تدوین یافته است. ایشان در این مقاله با بررسی قرائن متعدد به متحد بودن این دو راوی باور دارند.
🔆دوستان را به مطالعه این مقاله و الگوگیری از دقت های رجالی ایشان دعوت می کنم.
